Theo GS Nguyễn Minh Thuyết, Trung Quốc đã và đang có nhiều hành động ngang ngược trên biển với nhiều nước. Tham vọng của Trung Quốc không chỉ là Biển Đông, nên cần tăng cường đoàn kết, nhất trí trong từng thành viên ASEAN cũng như cả khối.

Trỗi dậy và phân chia ảnh hưởng

Theo ông, những hành động của Trung Quốc trên Biển Đông thời gian qua nói lên ý đồ gì của họ?

Gần đây, Trung Quốc đã trở thành nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, tích lũy ngoại tệ dồi dào, đưa được người và trạm không gian lên vũ trụ, trang bị vũ khí mạnh… nên họ cho rằng thời cơ trỗi dậy để phân chia lại ảnh hưởng với các cường quốc đã đến.

Chính vì vậy, họ tỏ ra rất hung hăng, gây chuyện với tất cả các nước có chung đường biển, từ các nước Đông Nam Á cho đến Nhật Bản, Hàn Quốc, thậm chí nhiều lần tàu cá xâm phạm cả lãnh hải của Nga.Riêng ở Biển Đông, mưu đồ biến vùng biển này thành “ao nhà” của Trung Quốc bộc lộ qua những bước đi rất rõ ràng: Từ chỗ biến vùng biển không có tranh chấp thành vùng có tranh chấp đến thực hiện hàng loạt hành động ngang ngược nhằm xác lập chủ quyền như đơn phương công bố lệnh cấm đánh bắt cá, đưa giàn khoan khủng ra Biển Đông, rồi kéo hàng ngàn tàu cá kèm tàu vũ trang vào vùng biển các nước…

Có thể nói rằng chủ quyền lãnh thổ nước ta đang đứng trước thử thách lịch sử rất to lớn.

Trách nhiệm trước lịch sử đang đòi hỏi thế hệ chúng ta nhận rõ nguy cơ và có quyết sách sáng suốt, quyết tâm mạnh mẽ để bảo vệ giang sơn gấm vóc, đảm bảo cho cuộc sống hạnh phúc vững bền của các thế hệ con cháu muôn đời sau.

Vì sao Trung Quốc có những động thái rất ngang ngược ngay sau khi Quốc hội ta thông qua Luật Biển?

Phản ứng với Luật Biển Việt Nam chỉ là cái cớ để Trung Quốc thực hiện mưu đồ đã tính toán từ lâu. Các nước Philippines, Nhật Bản đâu có chuyện gì mắc mớ với họ về Luật Biển mà họ cũng hăm dọa và xâm phạm chủ quyền?

Với thế giới, Trung Quốc cho rằng, bây giờ là thời cơ của họ vì Mỹ và các nước phương Tây đang sa lầy ở Afghanistan và Trung Đông, khó có thể phản ứng mạnh với các hành vi ngang ngược của họ… Có thể nói Trung Quốc luôn biết tận dụng cơ hội, nhưng lần này họ đã không làm đúng lời dặn của Đặng Tiểu Bình là “náu mình chờ thời”.

Họ trỗi dậy hơi sớm, vì vậy, hình ảnh “bạn của các dân tộc bị áp bức” được họ tạo dựng công phu từ bao năm nay sẽ bị lật tẩy.

Cảnh giác, không nhân nhượng

Trước nguy cơ bị xâm phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, chúng ta cần hành động thế nào?

Chúng ta phải tăng cường sức mạnh quốc phòng. Nhưng quan trọng hơn là phải luôn mài sắc tinh thần cảnh giác. Về đối nội, phải khoan sức dân, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, tăng cường sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.

Phải làm cho mỗi người Việt Nam thấm nhuần chân lý “Không có gì quý hơn độc lập, tự do” và tin tưởng vào sức mạnh Việt Nam trong cuộc đấu tranh thiêng liêng bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ.Về đối ngoại, cần tăng cường thông tin cho nhân dân Trung Quốc và nhân dân thế giới hiểu rõ vấn đề; tăng cường đoàn kết nhất trí trong khối ASEAN; tranh thủ mọi sự ủng hộ, hỗ trợ quốc tế.

Có được sự ủng hộ rộng rãi của dư luận quốc tế, trong đó có những người dân Trung Quốc yêu chuộng hoà bình, công lý thì sự nghiệp chính nghĩa của nhân dân ta mới thành công.

Trong bối cảnh hiện nay, chúng ta cần làm gì để tăng cường sự đoàn kết nhất trí trong ASEAN ?

Trong khối có những nước, do hoàn cảnh riêng, dễ bị Trung Quốc mua chuộc, chi phối. Để thực sự có một ASEAN hoàn toàn thống nhất trong nhận thức và hành động, một mặt, chúng ta cần tăng cường trao đổi thông tin và quan điểm với các nước bạn.
Mặt khác, cần giải quyết những bất đồng với một số nước ASEAN về biển đảo, tiến tới ký kết những văn bản có tính chất pháp lý về lãnh thổ, lãnh hải. Sự đồng thuận cao trong ASEAN có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Còn chính sách đối với Trung Quốc?

Trung Quốc là nước láng giềng. Về chiến lược, mình phải luôn giữ được quan hệ hoà bình với họ, đồng thời làm cho họ dần dần hành xử một cách có trách nhiệm như một nước lớn trong quan hệ láng giềng.

Bên cạnh đó, cần tiếp tục đàm phán về biên giới và các vấn đề biển đảo để đi đến giải pháp mà cả hai bên chấp nhận được. Phải tích cực thúc đẩy để sớm ký kết Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông giữa các nước ASEAN với Trung Quốc.

Nhưng đứng trước hành động đe doạ xâm lược và xâm lược thì phải có thái độ cứng rắn, không thể nhân nhượng.Một mặt, phải đưa vấn đề Biển Đông, bao gồm những chứng cứ về chủ quyền của Việt Nam và hành vi xâm phạm chủ quyền ngang ngược của Trung Quốc ra các diễn đàn, tổ chức quốc tế. Mặt khác, phải sẵn sàng đáp trả đúng mức các hành động xâm phạm chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ.

Tăng cường thông tin

Cần làm gì để người dân hiểu rõ chính sách bảo vệ chủ quyền, lãnh thổ?

Dân ta ai cũng sẵn sàng gánh vác sự nghiệp đấu tranh bảo vệ Tổ quốc, chia sẻ với những khó khăn của đất nước. Những tin tức về hành động của Trung Quốc xâm phạm chủ quyền nước ta cũng như tin tức về chủ trương và các biện pháp xử lý của chúng ta, cũng như kết quả thực hiện chủ trương và các biện pháp đó cần được chuyển tải một cách đầy đủ và kịp thời tới nhân dân.

Tăng cường thông tin, tuyên truyền cũng là để nhân dân Trung Quốc và nhân dân thế giới hiểu rõ vấn đề. Bộ máy tuyên truyền của Trung Quốc nói rất nhiều, rất mạnh, thậm chí sẵn sàng xuyên tạc, miễn có lợi cho họ.

Trong khi đó, công tác thông tin, tuyên truyền của ta vừa qua dường như chưa được chú trọng đúng mức.

Theo ông, cần thông tin, tuyên truyền những gì?

Trước tiên, phải thông báo đầy đủ, kịp thời về diễn biến của tình hình, chủ trương, biện pháp giải quyết của Đảng, Nhà nước và kết quả thực hiện chủ trương và các biện pháp đó.

Thứ hai, cần làm rõ chỗ mạnh, chỗ yếu và mưu đồ của Trung Quốc. Hiện nay, nếu Trung Quốc gây ngay ra một cuộc chiến tranh thì họ cũng không làm được, bởi họ có những tử huyệt rất rõ ràng.

Nhưng họ đang tự tung tự tác, phô trương cơ bắp trên biển để doạ dẫm những người yếu bóng vía và xác lập chủ quyền đối với các vùng biển quốc tế và vùng biển thuộc chủ quyền của nước khác. Nếu thấy thời cơ thuận lợi, họ có thể cô lập, thậm chí đánh chiếm các đảo của nước ta. Cho nên, không thể nào nhân nhượng mãi.

Cảm ơn ông.

Nguyễn Tuấn – Cao Nhật(TPO)