Hôm thứ Năm (18/4), một tàu chiến của Mỹ được thiết kế chỉ dành để chiến đấu ở vùng biển sát bờ đã đến Singapore trong một lệnh điều động ra Biển Đông. Động thái này cho thấy Tổng thống Mỹ Barack Obama tiếp tục chiến lược lấy châu Á làm trọng tâm của mình.

Quân đội Mỹ điều động tàu USS Freedom (Tự do) tới Biển Đông trong lúc căng thẳng đang dâng cao trên bán đảo Triều Tiên và Trung Quốc công khai “diễu võ giương oai” ở khu vực, nơi nước này đang tranh chấp chủ quyền với một số quốc gia Đông Nam Á.

Đây là con tàu đầu tiên của Hải quân Mỹ được thiết kế để chiến đấu ở sát bờ biển (tàu chiến LCS). Tàu USS Freedom sẽ được điều động tới Biển Đông trong vòng 8 tháng để tham gia vào một số cuộc tập trận hải quân và cập vào một số cảng khác.

Chuyên gia về an ninh khu vực Đông Nam Á Ian Storey cho rằng việc điều động tàu Tự do là tín hiệu cho thấy Washington duy trì cam kết đảm bảo tự do đi lại trên Biển Đông, một trong những tuyến đường hàng hải quan trọng nhất trên thế giới.

“Việc điều động những con tàu này là một phần trong chiến lược của Mỹ dần bỏ các khu vực như Iraq và Afghanistan và lấy châu Á làm trọng tâm”, chuyên gia Ian nhận định.

“Động thái này nhằm thể hiện với đồng minh và các bạn của Hoa Kỳ rằng nước này duy trì sự hiện diện tại khu vực để đảm bảo ổn định. Về mặt hải quân, điều đó cũng cho thấy Mỹ cam kết đảm bảo tự do đi lại trên biển”, ông nói tiếp.

Năm ngoái, cựu Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Leon Panetta thông báo rằng Washington sẽ dịch chuyển phần lớn hạm đội tàu của mình tới Thái Bình Dương vào năm 2020 để thực hiện chiến lược lấy châu Á làm “trọng tâm”. Hiện Trung Quốc đang là cường quốc mới nổi trong khu vực này và đang tranh chấp chủ quyền với 4 quốc gia Đông Nam Á, phần lớn là đồng minh của Mỹ trong khu vực.

Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền với gần như toàn bộ Biển Đông kể cả những vùng biển sát đất liền của các quốc gia này. Philippines và Việt Nam chỉ trích Trung Quốc ngày càng quyết liệt với tuyên bố chủ quyền của mình.

Mặc dù không phải là nước tham gia tranh chấp trên Biển Đông, Washington đã tuyên bố có lợi ích ở vùng biển này xét về khía cạnh tự do hàng hải. “Chúng tôi có kế hoạch dành phần lớn thời gian của chúng tôi ở Đông Nam Á. Đây sẽ là nơi điều động tàu Freedom cho 8 tháng tới”. Tư lệnh hải quân Timothy Wilke, sĩ quan chỉ huy tàu Freedom phát biểu.

“Chúng tôi sẵn sàng khởi hành và hợp tác với hải quân các nước khác trong khu vực, chia sẻ kinh nghiệm tốt nhất trong các cuộc tập trận, cập các cảng và tham gia vào các hoạt động an ninh hàng hải”, Tư lệnh Wilke nói tiếp.

Singapore đã nhất trí để Mỹ điều động luân phiên 4 tàu thuộc loại tàu LCS. Euan Graham, một chuyên gia về an ninh hàng hải thuộc Trường nghiên cứu quốc tế S Rajaratnam ở Singapore, cho rằng Bắc Kinh “rõ ràng là thận trọng về bất kỳ động thái nào của Mỹ nhằm tăng cường hiện diện quân sự ở Biển Đông”. Tuy nhiên, ông cũng cho biết thêm rằng Trung Quốc cũng hiểu rằng sự xuất hiện của tàu Freedom “không phải là bước thay đổi lớn trong cán cân hải quân ở khu vực”.

Tuy nhiên, chuyên gia Graham cho rằng có lẽ Trung Quốc sẽ muốn tìm hiểu về hoạt động của con tàu này, loại tàu đa năng có thể sử dụng để chiến đấu trên mặt biển cũng như được dùng để dò mìn hay tàu ngầm và rất thích hợp cho các vùng biển như Biển Đông. Ông cũng cho rằng thời gian điều động tàu Freedom kéo dài tới 8 tháng cho thấy kế hoạch cắt giảm ngân sách của Mỹ “ảnh hưởng tới sự hiện diện bền vững của Mỹ” ở châu Á.

Lê Dung