Kinh tế Trung Quốc phát triển cũng mang đến cả thuận lợi và thách thức rất lớn cho các nước thành viên ASEAN. Hai bên đã và đang có sự cạnh tranh lẫn nhau về thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) và các thị trường xuất khẩu.

Các nước Indonesia, Malaysia, Philippines và Thái Lan – đang cạnh tranh với Trung Quốc trong hoạt động chế xuất và thu hút FDI. Đều trong quá trình công nghiệp hóa và tập trung phục vụ xuất khẩu, các sản phẩm xuất khẩu của các nước này khá giống nhau và đều dựa vào các nguồn lực tại chỗ cùng với giá nhân công rẻ.

Gần đây Trung Quốc tăng cường đầu tư ra bên ngoài, trong đó có nhiều nước ASEAN. Trung Quốc cũng đang là nhà đầu tư nước ngoài số một tại Campuchia, Lào.

Trong bối cảnh Trung Quốc trở thành nước xuất khẩu hàng hóa hàng đầu thế giới, giá trị thương mại giữa Trung Quốc và ASEAN đã tăng mạnh từ 35,3 tỷ USD năm 2000 lên gần 293 tỷ USD năm 2010. Con số này có thể vọt lên 500 tỷ USD vào năm 2015, một phần do Trung Quốc cần nhiều nguyên vật liệu và hàng hóa từ khối ASEAN.

Một nhà tư vấn kinh doanh người Singapore nói rằng các nước ASEAN đã có sự điều chỉnh về cơ cấu để ứng phó với thách thức phát sinh sau khi Trung Quốc gia nhập WTO. Cơ hội hiện đang mở ra đối với các nước ASEAN khi Trung Quốc chuyển đổi cơ cấu xuất khẩu, với việc chuyển từ ngành công nghiệp nhẹ như sản xuất quần áo và giày dép sang những sản phẩm đòi hỏi nhiều công nghệ hơn như thiết bị, máy móc.

Các nước khu vực sẽ được lợi từ chiến lược kinh tế của Trung Quốc muốn giảm bớt sự phụ thuộc vào xuất khẩu và hướng nhiều vào tiêu dùng trong nước. Ngoài ra, việc lương bổng ở Trung Quốc tăng lên đang đẩy các nhà đầu tư hướng tới một số nước có giá nhân công rẻ trong khu vực như Việt Nam, Indonesia.

Hơn nữa do thu nhập của các gia đình khá lên cũng làm tăng mạnh làn sóng hàng chục triệu người Trung Quốc du lịch tới nhiều nước châu Á, trong đó có các nước ASEAN.

Phó Tổng Thư ký ASEAN S. Pushpanathan cho rằng quan hệ kinh tế giữa ASEAN và Trung Quốc sẽ tăng trưởng mạnh hơn trong những năm tới. Đó sẽ là mối quan hệ đối tác cùng thắng lợi đối với cả hai bên, đối với khu vực và nền kinh tế thế giới.

Nguyễn Chiến (Theo ChinhPhu)