Thủ tướng Nhật Bản Noda tuyên bố Tokyo “sẽ áp dụng mọi biện pháp có thể để đảm bảo an ninh” tại các vùng biển tranh chấp với Trung Quốc. Trong khi đó, Bắc Kinh đã chính thức đệ trình tuyên bố về đường cơ sở ở quần đảo Điếu Ngư/Senkaku lên Liên hợp quốc.

Ông Noda đưa ra tuyên bố trên sau khi 6 tàu Trung Quốc, trong đó có 2 tàu hải giám, bắt đầu các hoạt động tuần tra quanh quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và các đảo phụ cận trong sáng nay 14/9.

“Chúng ta sẽ sử dụng mọi biện pháp có thể để bảo vệ an ninh cho vùng biển quanh Senkaku. Chúng ta phải thực hiện mọi biện pháp hiệu quả để giám sát quần đảo này và tiếp tục các nỗ lực thu thập thông tin”, Thủ tướng Noda khẳng định.

Hãng thông tấn Kyodo cho biết chính phủ Nhật Bản cũng đã quyết định thành lập Văn phòng đặc biệt tại Trung tâm giải quyết khủng hoảng thuộc Văn phòng Thủ tướng và lực lượng đặc nhiệm tại Cơ quan cảnh sát quốc gia để giải quyết các vấn đề liên quan.

Cùng ngày, Thứ trưởng Ngoại giao nước này đã triệu Đại sứ Trung Quốc tại Nhật Bản Trình Vĩnh Hoa để phản đối việc tàu Trung Quốc xâm phạm lãnh hải Nhật Bản.

“Nhật Bản phản đối mạnh mẽ việc các tàu Trung Quốc tiến sâu vào lãnh hải Nhật Bản. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất lúc này là không được để mất mối quan hệ song phương. Hai bên cần phải xử lý mọi việc một cách bình tĩnh”, Thứ trưởng Kawai phát biểu với Đại sứ Trung Quốc.

Trước đó, Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Nhật Bản cho biết tàu Hải giám 51 và Hải giám 56 đã xâm nhập lãnh hải Nhật Bản quanh đảo Taisho lúc 6h20′ theo giờ địa phương, trong khi 4 tàu khác xâm nhập vùng biển quanh đảo Kuba lúc 7h05’.

Ngay sau khi phát hiện các tàu Trung Quốc, tàu tuần tra Nhật Bản đã đưa ra cảnh báo nhưng phía Trung Quốc bác lại

“Quần đảo Điếu Ngư là lãnh thổ của Trung Quốc. Chúng tôi đang thực thi nhiệm vụ tuần tra tại vùng biển này”, các tàu hải giám Trung Quốc đáp lại, đồng thời yêu cầu tàu Nhật Bản “ngay lập tức rời khỏi vùng biển tranh chấp”.

Tuy nhiên, đến khoảng 8h00, hai tàu hải giám Trung Quốc đã rời lãnh hải Nhật Bản.

Đây là lần đầu tiên các tàu hải giám Trung Quốc tiến hành tuần tra tại khu vực biển tranh chấp với Nhật Bản kể từ khi chính phủ Trung Quốc công bố tên gọi và tọa độ 17 điểm thuộc đường cơ sở lãnh hải đảo Điếu Ngư và các đảo phụ cận hôm 10/9.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc ra tuyên bố xác nhận “hai tàu hải giám Trung Quốc đã tới vùng biển quanh quần đảo Điếu Ngư để bắt đầu tuần tra và thực thi luật pháp”. “Đây là hành động thể hiện quyền tài phán của Bắc Kinh cũng như để bảo vệ lợi ích biển của Trung Quốc”, tuyên bố khẳng định.

Không chỉ điều tàu tới vùng biển tranh chấp, đại diện Trung Quốc tại Liên hợp quốc Lý Bảo Đông còn trình lên Tổng thư ký LHQ Ban Ki-mun tuyên bố của chính phủ Trung Quốc về đường cơ sở ở quần đảo Điếu Ngư/Senkaku.

Với hành động này, Trung Quốc đã hoàn tất các nghĩa vụ được quy định trong Công ước LHQ về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS), trong đó có việc hoàn thành toàn bộ tiến trình pháp lý liên quan tới tuyên bố về các điểm cơ sở và đường cơ sở lãnh hải ở quần đảo Điếu Ngư/Senkaku cũng như các đảo phụ cận.

Theo khoản 16 trong UNCLOS, các quốc gia có bờ biển phải trình người đứng đầu LHQ các hải đồ thể hiện các đường cơ sở cũng như danh sách các tọa độ địa lý tạo thành các đường cơ sở này.

Quan hệ Trung – Nhật đột ngột rơi vào căng thẳng trong những tháng gần đây sau khi các nhà hoạt động hai nước lần lượt đặt chân lên quần đảo Senkaku/Điếu Ngư. Mâu thuẫn lên đến đỉnh điểm sau khi chính phủ Nhật Bản tuyên bố đã hoàn tất thỏa thuận mua 3 trong số 5 hòn đảo thuộc chuỗi đảo không người ở này từ một gia đình chủ sở hữu tư nhân người Nhật Bản.

Chính phủ Trung Quốc nhiều lần yêu cầu Tokyo rút lại quyết định trên với lý do quần đảo này thuộc chủ quyền lãnh thổ không thể tranh cãi của Trung Quốc. Lãnh thổ Đài Loan cũng đòi chủ quyền đối với quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và đặt tên là Điếu Ngư Đài.

Việt Giang
Theo Xinhua, Kyodo, Dan tri